Osnovni zadatak prevoznika je proizvodnja transportne usluge. No, kao rezultat realizovanog transportnog rada, u transportu se generišu i sporedni, neželjeni, često negativni, ali po pravilu ne zaobilazni efekti uticaja na društvo i životnu sredinu. To su takozvani eksterni uticaji transporta. Eksterni uticaji transporta mogu bit i kratkoročni ili dugoročni, lokalni, regionalni ili globalni. Negativni eksterni uticaji su često udruženi i deluju sinergijski međusobno ili sa drugim antropogenim negativnim uticajima. Po pravilu su teško merljivi, ali je izvesno da raste svest o njihovom postojanju, potrebi da se on i izmere i novčano vrednuju, kako bi mogle da se preduzimaju odgovarajuće sistemske ili individualne mere za njihovo smanjenje. Najvažniji eksterni efekti transporta koji stvaraju neželjene društvene troškove su:
- emisija gasova staklene bašte,
- zagađenje vazduha,
- buka,
- saobraćajne nezgode,
- saobraćajna zagušenja.
Pored ovih najvažnijih efekata mogu se javiti i drugi, koji su teže merljivi, dugoročni i kumulativni, te stoga delimično zanemareni u dosadašnjim istraživanjima. Tu spadaju, na primer, zagađenje vode i zemljišta, oštećenja pejzaža i prirode, dodatni troškovi izgradnje, proizvodnje i eksploatacije, vizuelno narušavanje, efekti separacije i zauzetosti zemljišta, itd.
Eksterni troškovi (ET) transporta, odnosno negativne transportne eksternalije, predstavljaju ekonomske troškove koji se po pravilu ne uzimaju u obzir prilikom planiranja tranportnih operacija i ruta.
Fakultet tehničkih nauka je u okviru naučno-istraživačkog projekta TR36030, koji realizuje u saradnji sa P.U. Srbijatransport, a.d., razvio alat za brz i jednostavan proračun eksternog uticaja transportnih operacija u međunarodnom drumskom robnom transportu na nivou pojedinačnog vozila. Osnovni cilj alata – Kalkulatora Eksternih Troškova KET1.0- je podizanje svesti u transportnim preduzećima o negativnim eksternim uticajima transporta i njihovoj ekonomskoj proceni.
Pozivamo Vas da isprobate kalkulator KET1.0 i proverite kakvi i koliki su eksterni troškovi drumskog robnog transporta za isporuke koje danas realizuju Vaša vozila.